Werk je al een paar jaar en wil je de overstap maken naar lesgeven aan leerlingen op de havo, het vwo of het mbo? Of ben je nu bezig met een hbo- of wo-opleiding en wil je daarna voor de klas staan? Dan is een kopopleiding iets voor jou.
Mede vanwege het tekort aan docenten in het voortgezet onderwijs bestaan speciale opleidingen gericht op lesgeven: kopopleidingen. Deze verkorte lerarenopleidingen zijn bedoeld voor volwassenen die een hbo- of wo-opleiding hebben afgerond en willen gaan lesgeven in hun vakgebied. Kopopleidingen duren meestal een jaar. Je krijgt weinig les op school, maar loopt meerdere dagen per week stage op een vaak zelf uitgekozen stageschool. Kopopleidingen zijn kleinschalig. Daardoor is er veel aandacht voor een persoonlijke aanpak, zoals persoonlijke leerroutes.
Na een kopopleiding beschik je over een tweedegraads onderwijsbevoegdheid. Dit betekent dat je mag lesgeven aan leerlingen in de onderbouwklassen van het vmbo, de havo en het vwo (voortgezet onderwijs), en aan studenten op een mbo-school (beroepsonderwijs). Ook mag je als tweedegraads docent voor de klas staan in de volwasseneneducatie. Na een kopopleiding heb je een tweedegraads lesbevoegdheid. Wil je een eerstegraads bevoegdheid, zodat je mag lesgeven aan de bovenbouwklassen van havo en vwo? Daar zijn speciale masters voor. Om die te kunnen volgen, heb je meestal een tweedegraads lesbevoegdheid voor een relevant vak of een master op dat vakgebied nodig.
Studenten die een kopopleiding doen, hebben al de benodigde vakkennis dankzij hun afgeronde hbo- of wo-bachelor. Daarom richten kopopleidingen zich op het ontwikkelen van praktische vaardigheden en het verwerven van kennis die onmisbaar zijn voor een docent. Denk hierbij aan didactische en pedagogische vaardigheden en kennis op het gebied van groepsdynamiek en leer- en gedragsproblemen. Kortom, je leert hoe je na de opleiding vol vertrouwen voor de klas staat. Ook ontdek je hoe je boeiende lessen ontwikkelt en hoe je zo goed mogelijk de stof overbrengt op je leerlingen.
Om toegelaten te worden tot een kopopleiding, moet je een diploma hebben van een hbo- of universitaire bachelor. Deze studie moet op hetzelfde vakgebied zijn als waarin je wilt gaan lesgeven op een school. Welke hbo- en wo-bachelors toegang geven tot welke kopopleidingen, bepalen hogescholen niet zelf. Dit doet de overheid. Een voorbeeld van zo'n combinatie: als je Bedrijfseconomie aan de universiteit hebt gestudeerd of hbo Accountancy hebt gedaan, kan je een kopopleiding tot docent economie gaan doen. Wil je docent Engels worden? Dan moet je de wo-bachelor Engelse taal en cultuur hebben gedaan. Opleidingen als Social Work aan een hogeschool of Psychologie aan de universiteit zijn geschikte vooropleidingen voor de kopopleiding tot leraar Omgangskunde. En met een bachelor Werktuigbouwkunde op hbo-niveau op zak, is het mogelijk om door te studeren voor leraar Techniek. Maar let op: het diploma van de hbo- of wo-bachelor mag niet ouder zijn dan 7 jaar.
Voor een kopopleiding betaal je in principe het wettelijk collegegeld. Dat is in het collegejaar 2024-2025 € 2.530,-. Of je inderdaad het wettelijk collegegeld betaalt in plaats van het veel hogere instellingstarief, hangt net als bij andere studies af van je situatie. Naast het collegegeld moet je rekenen op een paar honderd euro aan extra kosten voor onder meer boeken.
Als je na je opleiding aan een hogeschool of universiteit een kopopleiding gaat doen, kan je in principe nog een jaar studiefinanciering krijgen. Dit geldt dus alleen voor een echte kopopleiding waarvoor je een 'goedgekeurde' hbo- of wo-opleiding moet hebben gedaan. Wel moet je net als andere studenten voldoen aan de voorwaarden voor studiefinanciering. Studenten van een kopopleiding die geen studiefinanciering kunnen aanvragen, krijgen mogelijk een 'tegemoetkoming leraren'. Of je die krijgt en hoeveel, hangt af van een aantal zaken. Je mag bijvoorbeeld geen studiefinanciering krijgen en het inkomen van jou en je eventuele partner mag niet te hoog zijn. De tegemoetkoming is voor maximaal 24 maanden. De tegemoetkoming is geen lening en hoef je dus ook niet terug te betalen. Sta je al voor de klas op een middelbare school of op een mbo-school? En wil je verder studeren om je niveau te verhogen? Dan kom je mogelijk in aanmerking voor de speciale lerarenbeurs voor scholing.
Pinar Ekinci
Is er ook een kopopleiding om docent Sociaal Werk te worden?
Judith
Beste mensen, kan ik met een pabo opleiding een kop opleiding docent nederlands volgen/
Marwa
Ik ben op het moment al HBO verpleegkundige, en volg momenteel de master verplegingswetenschappen. Graag zou ik evt na mijn opleiding de kopopleiding tot Docent Engels willen doen. Hoe gaat dit in zijn werk qua kosten? Ik hoor het graag.
Suzanne
Goedemiddag,
Mijn naam is Suzanne en ik ben 24 jaar. Momenteel werk ik als logopedist, maar zou toch heel graag docent worden. Voor welk vak weet ik nog niet.
Voor mijn opleiding logopedie heb ik 2 jaar PABO gedaan (propedeuse in bezit), maar kleine kinderen vind ik niks. Daarnaast wil ik graag in 1 vak lesgeven.
Is er mogelijkheid met mijn HBO logopedie om een kopopleiding te doen en hiermee docent te worden op voorgezet onderwijs en/of mbo?
MVG,
Suzanne